چگونه خوب بخوریم

راه‌های تغذیه مناسب و آثار آن در کلام امامان

حضرت یحیى پرسید از ابلیس پرسید: آیا هیچ شده که لحظه‌اى به من پیروز شوى؟

ابلیس جواب داد: نه، هرگز! ولى در تو خصلتى هست که از آن شاد و خرسندم .

حضرت یحیی فرمود: آن خصلت چیست؟

شیطان پاسخ داد: تو مردی پرخور هستی و هنگامى که بر سر سفره می‌نشینی زیاد مى‌خورى و سنگین مى‌شوى، بدین جهت از انجام بعضى نمازهاى مستحبى و شب زنده دارى باز مى‌مانى.

آنگاه حضرت یحیى گفت :من با خداوند عهد کردم که هرگز غذا را به طور کامل نخورم و از طعام سیر نشوم ، تا خدا را ملاقات نمایم .

و شیطان گفت :من نیز با خود پیمان بستم که هیچ مؤمنى را نصیحت نکنم ، تا خدا را ملاقات کنم.

سفینة البحار / 1 / 103

آداب غذا خوردن

1 -معرفت 2 راضی بودن 3 -بسم الله گفتن 4 -شکر کردن 5 -شستن دست‌ها قبل از غذا 6 -روی پای چپ نشستن 7 -انگشت‌ها را پاک کردن 8 -استفاده از غذایی که مقابل انسان است 9 -لقمه را کوچک برداشتن 10 -غذا را خوب جویدن 11 -کمتر به مردم نگاه کردن.

قال المجتبی علیه السلام: فی المائدة اثنتا عشرة خصلة یجب علی کل مسلم ان یعرفها اربع منها فرض و اربع سنة و اربع تأدیب فاما الفرض فالمعرفة و الرضا و التسمیة و الشکر و اما السنة فالوضوء قبل الطعام و الجلوس علی الجانب الایسر و الاکل بثلاث اصابع و لعق الاصابع و اما التأدیب فالاکل مما یلیک و تصغیر اللقمة و تجوید المضغ و قلّة النظر فی وجوه الناس.وسائل / 16 / 539

برای غذا و غذا خوردن دوازده صفت است که بر هر مسلمانی واجب است آنها بداند. چهارتای آن واجب است، چهارتای آن مستحب است و چهارتای آن جزو آداب است امام آنچه واجب است عبارت است از: معرفت [روزی رسان] ، راضی بودن به روزی خود، بسم الله گفتن،‌و شکر کردن.

و آنچه که مستحب است : وضو گرفتن قبل از غذا و نشستن بر طرف چپ[تکیه بر طرف چپ] با سه انگشت غذا خوردن.

و آنچه جرو آداب است: خوردن از آنچه پیش روست، کوچک گرفتن لقمه‌ها،‌ خوب جوید غذا و کمتر به صورت دیگر نگاه کردن است.

13 -غذای داغ نخوردن

قال رسول الله صلّی اللّه علیه و آله: لا یأکل الحار حتی یبرد. قصار الجمل / 1 / 20

هیچ وقت غذای داغ نخور تا سرد شود

14 کم غذا خوردن

• الف قال علی علیه السلام: اذا اراد الله سبحانه صلاح عبده الهمه قلّة الکلام و قلّة الطعام و قلّة المنام. مستدرک / 3 / 61

هرگاه خداوند خیر بنده‌ای را بخواهد بر او الهام می‌کند: تا کم حرف زد و کم خورد و کم بخوابد.

• ب قال الصادق علیه السلام:... فاذا اکل احدکم طعاما فلیجعل ثلث بطنه للطعام و ثلث بطنه للشراب و ثلث بطنه للنفس. کافی / 6 / 270

هرگاه یکی از شما خواست غذا بخورد ، باید یک سوم شکمش را برای غذا و یک سوم برای نوشیدنی، و یک سوم آن را برای تنفس قرار دهد.

15 -با نمک غذا را آغاز کردن

قال علی علیه السلام:ابدؤ ا بالملح فی اول طعامکم. وسائل / 16 /5 20

در اول غذایتان با نمک شروع کنید

16 -در کوچه و بازار غذا نخوردن

قال رسول الله صلّی اللّه علیه و آله:الاکل فی السوق دنائة. وسائل / 19 / 453

خوردن خوراکی در کوچه وبازار [خیابان] پستی و  دور از شرافت است.

 آثار پرخوری

 

• الف از بین رفتن فهم و زیرکی؛ قال علی علیه السلام: لا تجتمع الفطنة و البطنة.مستدرک /16 / 222

زیرکی و تیزهوشی با پرخوری و شکم پروری جمع نمی شود

• ب قساوت؛ قال رسول الله صلّی اللّه علیه و آله: من تعوّد کثرة الطعام و الشراب قسا قلبه.مستدرک / 16 / 213

آنکه به پرخوری عادت کند، سنگدل می‌شود.

• ج امراض مختلف؛ قال علی علیه السلام: ادمان الشبع یورث انواع الوجع. غررالحکم / 1363

سیری مدام ، بیماریهای گوناگون در پی دارد.

• د غفلت؛ قال المسیح علیه السلام:یا بنی اسرائیل! لا تکثروا الاکل فانه من اکثر الاکل اکثر النوم و من اکثر النوم اقلّ الصلوة و من اقلّ الصلوة کتب من الغافلین. تنبیه الخواطر / 1 / 46

زیاد نخورید که هرکه زیاد خورد خوابش زیاد می‌شود و آنکه خوابش زیاد شود نمازش کم می‌شود و هرکه کم نماز بخواند از غافلین به حساب می‌آید.

• ه‍ طغیان؛ قال الباقر علیه السلام:اذا شبع البطن طغی. کافی / 6 / 270

هرگاه شکم پر شود،‌سرکشی می‌کند