نفی ظلم‌پذیری ارمغان ‏دوران امامت امام موسی کاظم(ع) برای جامعه ا

نفی ظلم‌پذیری ارمغان ‏دوران امامت امام موسی کاظم(ع) برای جامعه اسلامی است  

 گروه معارف: عضو هیات علمی موسسه امام خمینی(ره) نفی ظلم‌پذیری و حفظ روحیه عزت‌مداری را از ویژگی های بارز ‏دوران امامت امام کاظم(ع) دانست و بهره‌گیری از ویژگیهای اخلاقی و اجتماعی ‏حضرت توسط کارگزاران نظام را منوط به فهم عمیق و بصیرت دینی عنوان ‏کرد.‏

حجت‌الاسلام دکتر محمدرضا جباری، عضو هیات علمی موسسه آموزشی پژوهشی امام ‏خمینی (ره) در گفتگو با خبرنگار شبستان با اشاره به دوران حساس امامت امام موسی ‏کاظم (ع) دو نقش عمده را برای حضرت قائل شد و به تشریح آن پرداخت و گفت: ‏بنی‌عباس با شعار حمایت از اهل بیت (ع) بروی کارآمد وظیفه امام موسی کاظم (ع) در ‏قبال چنین حکومتی که حضرت را رقیب خود می‌دانستند حفظ ‏شیعه از خطرات و انحرافات زمان بود.

بعد علمی و ارشادی از دیگر نقش های حضرت در آن ‏دوران بود که با توجه به شرایط موجود در قرن دوم هجری قمری یعنی ظهور فرقه‌های مختلف ‏در عالم اسلامی، حضرت می‌بایست با نگاهی تیزبین شیعه را از میان این بلواهای فکری ‏نجات دهد.‏

وی اواسط قرن دوم هجری قمری یعنی سال 148 را آغاز دوران امامت امام موسی کاظم ‏‏(ع) عنوان و به ویژگیهای این دوران اشاره کرد و اظهار داشت: عدم تدوین حدیث به مدت ‏یک قرن دوره خاصی در جهان اسلام ایجاد کرده بود همچنین فرقه‌های متعددی در این ‏دوران رواج و ارج گرفت و جامعه اسلامی با پرسشهای متعددی مواجهه بود که امام ‏موسی کاظم (ع) با پاسخ به این پرسشها شبهات موجود در جامعه شیعی وغیرشیعی ‏را برطرف می‌کردند.‏

نویسنده کتاب سازمان وکالت و نقش آن در عصر ائمه، کتاب برگزیده سال ولایت در سال ‏‏82 و کتاب برگزیده سال حوزه در سال 83 به تشریح عملکرد امام موسی کاظم (ع) در ‏دوران چهار خلیفه عباسی پرداخت و تصریح کرد: در اوایل دوران خلافت منصور و هادی ‏عباسی حضرت فرصت داشت تا با مردم جامعه ارتباط مستقیم داشته باشد و در این ‏دوران به برگزاری جلسات حدیث گویی و مباحثه در منزل و مسجد پیامبر (ص) ‏می‌پرداختند اما در دوران خلافت مهدی عباسی و هارون الرشید ایشان با دشواریهای ‏بسیاری مواجه بودند از این رو حضرت با تقویت شبکه وکالت و نمایندگانشان که پیشینه ‏آن به دوران امامت امام صادق (ع) برمی‌گردد و به جبران کاهش ارتباطشان با جامعه ‏شیعی پرداختند.‏

وی نفی ظلم‌پذیری را از ویژگی های بارز دوران امامت امام موسی کاظم (ع) دانست و تاکید ‏کرد: امام موسی کاظم (ع) در فرمایشات خود تاکید داشتند که شیعیان نه باید ظلم کنند و ‏نه ظلم را بپذیرند. تعیین حدود فدک نمونه بارز حرکت در این مسیر است، همچنین حضور ‏علی بن یقطین بعنوان یکی از اصحاب خاص حضرت در دربار خلفای عباسی به دستور ‏امام موسی کاظم (ع) نیز برای تحقق این سخن صورت گرفت. در حقیقت این حضور ‏عاملی بود تا اینکه خلفای عباسی ستم کمتری نسبت به مسلمانان داشته باشند و این ‏تصویر نادرستی است که بپذیریم ائمه (ع) افرادی ظلم‌پذیر و دائماً در حال تقیه بودند چرا ‏که اگر چنین ویژگیهایی در ایشان بود هرگز زندانی و به شهادت نمی‌رسیدند.‏

حجت‌الاسلام جباری حفظ روحیه عزت مداری و بیان حق و حقیقت را از دیگر ویژگیهای ‏بارز دوران امامت امام موسی کاظم (ع) عنوان کرد.‏

وی به تبیین دیدگاه شیعه نسبت به ائمه (ع) پرداخت و اظهار داشت: نقش رهبری و ‏مرجعیت سیاسی، ولایت ظاهری، هدایت و رهبری دینی و ولایت باطنی نسبت به عالم ‏هستی سه نقشی هستند که شیعه برای ائمه (ع) قائل است از این رو تنها حضور ‏فیزیکی آنها زمینه هدایت جامعه را فراهم نمی کرد بلکه ایشان با استفاده از ولایت ‏باطنی که نسبت به عالم هستی دارند همواره روشنگر مسیر زندگی مردم هستند.

در ‏دوران امام موسی کاظم (ع) به ویژه در دوران اسارت ایشان نیز چنین تاثیری زمینه هدایت ‏جامعه را فراهم کرد بعلاوه اینکه حضرت در کوچکترین فرصت با تربیت شاگردان و از طریق ‏وکلای خود به هدایت جامعه می‌پرداختند به طوری که بیشترین روایات فقهی و تدوین جامع ‏احادیث مرهون دوران امامت ایشان است.

نویسنده کتاب مکتب حدیثی قم از آغاز تا قرن پنجم، کتاب برگزیده کنگره آثار دین پژوهی ‏سال 83 درایت و تیزبینی امام موسی کاظم(ع)، تاکید ایشان بر نفی ظلم‌پذیری، ‏کارگشایی کار مومنان، تاکید بر جایگاه عقل در مساله حکومت‌داری، تاکید بر مهرورزی و ‏دوستی با مردم را از جمله نکات آموزنده موجود در سیره حضرت برای کارگزاران نظام ‏اسلامی عنوان کرد.‏

عضو هیات علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) ادامه داد: تاکید بر ‏نفی دنیاگرایی و ترک کبیر نیز باید در نظر کارگزاران نظام اسلامی قرار گیرد چرا که امام ‏موسی کاظم در زمینه دنیادوستی می‌فرمایند که هر کس دنیا را دوست بدارد خوف ‏آخرت از دل او می‌رود و بنده‌ای که علاقمند دنیا باشد بهره‌ای از دانش و حکمت نمی‌برد. ‏

حجت‌الاسلام جباری رعایت امانت‌داری، حمایت از مظلوم و حق‌گویی را از دیگر نکات ‏آموزنده سیره امام موسی کاظم (ع) برای کارگزاران نظام اسلامی دانست و تصریح کرد: ‏هر زمان امانتداری در مسئولان نظام افزایش یابد مردم نیز به آن نظام راغب می‌شوند ‏همچنین با توجه به فرمایش امام موسی کاظم (ع) که نجات واقعی در تبعیت از حق ‏است کارگزاران نظام اسلامی با تاکید بر حق‌گویی می‌توانند موجبات نجات جامعه ‏اسلامی را فراهم کنند.

وی خاطرنشان کرد: تمامی ویژگیهای اخلاقی و رفتاری امام موسی کاظم (ع) زمانی توسط کارگزاران نظام اسلامی ‏قابل اجراست که پیروی از این اصول از روی بصیرت و فهم ‏عمیق به دین انجام شود.‏