دوران امامت امام موسی کاظم (ع) عصر شکوفایی دانش بود

دوران امامت امام موسی کاظم (ع) عصر شکوفایی دانش بود  

گروه اجتماعی: در زمان امام موسی کاظم (ع) شخصیتهای بسیاری پا به عرصه علم و دانش گذاشتند.

به گزارش خبرگزاری شبستان، آیت‌الله علی منفرد نظری استاد حوزه و دانشگاه، در پاسخ به این سوال که در دوران امام موسی کاظم (ع) تا چه اندازه علم و دانش با روح آزاد‌اندیشی رشد کرد، گفت: ولادت امام موسی کاظم (ع) در زمانی اتفاق افتاد که حکومت امویان رو به ضعف نهاده بود و عباسیان مشغول سرکوب آنها بودند. 

وی در ادامه افزود: این زمان فرصت مناسبی بود که دانشمندان از یک موقعیت ویژه‌ای برخوردار باشند و باعث گسترش علم و دانش در آن عصر شوند. 

آیت‌الله منفرد اظهار داشت: امامت امام موسی کاظم (ع) از سده 148 آغاز شد و تا سال 183 یعنی به مدت 45 سال به طول انجامید. 

وی تصریح کرد: به دلیل ارادت مهدی عباس به خاندان پیامبر (ص) در زمان حکومت ایشان، شیعیان توانستند بیشتر به اهل بیت نزدیک بشوند و با آنها ارتباط برقرار کنند.

 وی در پایان گفت: در زمان امام موسی کاظم (ع) شخصیت های علمی بسیاری پا به صحنه علم و دانش گذاشتند و تعداد آنها روز به روز بیشتر شد.

مشکات هدایت مساوات و برابری سیره‌ی عملی امام موسی کاظم (ع) ‏

مشکات هدایت مساوات و برابری سیره‌ی عملی امام موسی کاظم (ع) ‏  

گروه معارف: شیعیان امام موسی کاظم (ع) باید در مسیری گام بردارند که رفتارشان متناسب با آن ‏حضرت باشد و اگر قدرت این مقدار مواسات را ندارند حداقل از احتکار و گران‌فروشی در ‏معامله پرهیز کنند.‏

خبرگزاری شبستان: در حدیثی در کتاب اصول کافی جلد پنجم صفحه 166 درخصوص ‏ویژگیها و خصلتهای امام موسی کاظم (ع) آمده که هنگام رسیدن میوه‌ها، امام ‏به اصحاب خود دستور می‌دادند همه آنها را برده و بفروشند و هر روز همه مسلمانان میوه ‏موردنیاز خود را از بازار تهیه کنند.‏

سیره عملی اهل بیت (ع) مانند گفتار آنها برای مسلمانان حجت شرعی و درسی آموزنده است، ‏مسلمانان زمانی از شیعیان واقعی امامان محسوب می‌شوند که از آنها در همه زمینه ها ‏پیروی کنند و دستورالعملهای آنها را بکار بندند و اگر در عمل و گفتار متفاوت عمل شود، ‏به نتیجه‌ی مطلوب نخواهند رسید.

براساس این حدیث امام موسی کاظم(ع) به ‏مسلمانان دستور داده بودند احتیاجات خود را مانند همه مسلمانان روز به روز تهیه کنند و ‏روزی که اجناسی در بازار زیاد بود و همه مسلمانان می‌توانستند آن جنس را تهیه کنند ‏برای امام و خانواده‌های آن حضرت هم تهیه می‌کردند و روزی که آن جنس در بازار نبود ‏امام و همه مسلمانان از آن میوه و جنس استفاده نمی‌کردند.

امام هفتم (ع) همچون سایر ائمه اصرار داشتند همانند همه مسلمانان زندگی کنند و در خورد و خوراک هیچ ‏امتیازی بر دیگر مسلمانان نداشته باشد شرعاً هیچ اشکالی نداشت که امام از ملک ‏شخصی خود در طول سال بهره‌مند باشند اما آن حضرت به این امکان مشروع هم رضایت ‏نمی‌دادند.‏

در بینش الهی امام موسی کاظم (ع) فرزندان مسلمانان با فرزندان خود آنها فرقی ‏نداشتند.‏

این در واقع اوج مواسات با سایر مسلمانان است که امام (ع) رعایت می‌کردند و با وجود اینکه ایشان امام ‏مسلمانان بودند اما حاضر نبودند در اموال شخصی خود به گونه‌ای تصرف کنند که با سایر مسلمانان همسانی داشته باشد.‏

شیعیان امام موسی کاظم (ع) باید در این مسیر گام بردارند و رفتار خود را متناسب با آن ‏حضرت کنند و اگر قدرت این مقدار مواسات را ندارند لااقل از احتکار و گران‌فروشی در ‏معامله پرهیز کنند.‏

گران فروشی و کم فروشی از آفات کسب حلال است که دوستان امام کاظم باید از این ‏نوع اعمال پرهیز کنند.

این چنین پولی که با مکر و حیله و ترجیح دادن خود به دیگران به دست آمده صرف باطل و ‏هوی و هوس می‌شود و ظلمت و محرومیت و نادانی را به همراه خواهد داشت در این ‏روایت ترجیح دادن دیگران بر خود، مواسات، گذشت، یکرنگی و دوستی میان مسلمانان ‏به آنان توصیه شده است.‏

مشکات هدایت مساوات و برابری سیره‌ی عملی امام موسی کاظم (ع

مشکات هدایت مساوات و برابری سیره‌ی عملی امام موسی کاظم (ع)‏  

گروه معارف: مساوات و برابری سیره‌ی عملی امام هفتم (ع) است که برای تمام ‏مسلمانان یک حجت شرعی درس‌آموز می‌باشد.‏

خبرگزاری شبستان: در حدیثی در کتاب اصول کافی جلد پنج صفحه 166 درخصوص ‏ویژگیها و خصلتهای امام موسی کاظم (ع) آمده که هنگامی که میوه‌ها می‌رسید امام به ‏اصحاب خود دستور می‌دادند آنها را ببرند و بفروشند و هر روز همه مسلمانان میوه ‏موردنیاز خود را از بازار تهیه کنند.‏

سیره عملی اهل بیت (ع) مانند گفتار آنها برای مسلمانان حجت شرعی و آموزنده‌ای ‏است، براساس این حدیث امام موسی کاظم (ع) به مسلمانان دستور داده بودند احتیاجات خود ‏را مانند همه مسلمانان روز به روز تهیه کنند روزی که آن جنس در بازار زیاد بود و همه ‏مسلمانان می‌توانستند آن جنس را تهیه کنند برای امام و خانواده‌های آن حضرت تهیه ‏می‌کردند و روزی که آن جنس در بازار نبود امام و همه مسلمانان از آن میوه و ‏جنس استفاده نمی‌کردند این کار سیره‌ی همیشگی امام (ع) بود.‏

امام هفتم (ص) اصرار داشتند مثل همه مسلمانان زندگی کنند و در خورد و خوراک هیچ ‏امتیازی بر دیگر مسلمانان نداشته باشند شرعاً هیچ اشکالی نداشت که امام از ملک ‏شخصی خود در طول سال بهره‌مند باشد اما آن حضرت به این امکان مشروع هم رضایت ‏نمی‌دادند.‏

در بینش الهی امام موسی کاظم (ع) فرزندان مسلمانان با فرزندان خود آنها فرقی ‏نداشتند.‏

نفی ظلم‌پذیری ارمغان ‏دوران امامت امام موسی کاظم(ع) برای جامعه ا

نفی ظلم‌پذیری ارمغان ‏دوران امامت امام موسی کاظم(ع) برای جامعه اسلامی است  

 گروه معارف: عضو هیات علمی موسسه امام خمینی(ره) نفی ظلم‌پذیری و حفظ روحیه عزت‌مداری را از ویژگی های بارز ‏دوران امامت امام کاظم(ع) دانست و بهره‌گیری از ویژگیهای اخلاقی و اجتماعی ‏حضرت توسط کارگزاران نظام را منوط به فهم عمیق و بصیرت دینی عنوان ‏کرد.‏

حجت‌الاسلام دکتر محمدرضا جباری، عضو هیات علمی موسسه آموزشی پژوهشی امام ‏خمینی (ره) در گفتگو با خبرنگار شبستان با اشاره به دوران حساس امامت امام موسی ‏کاظم (ع) دو نقش عمده را برای حضرت قائل شد و به تشریح آن پرداخت و گفت: ‏بنی‌عباس با شعار حمایت از اهل بیت (ع) بروی کارآمد وظیفه امام موسی کاظم (ع) در ‏قبال چنین حکومتی که حضرت را رقیب خود می‌دانستند حفظ ‏شیعه از خطرات و انحرافات زمان بود.

بعد علمی و ارشادی از دیگر نقش های حضرت در آن ‏دوران بود که با توجه به شرایط موجود در قرن دوم هجری قمری یعنی ظهور فرقه‌های مختلف ‏در عالم اسلامی، حضرت می‌بایست با نگاهی تیزبین شیعه را از میان این بلواهای فکری ‏نجات دهد.‏

وی اواسط قرن دوم هجری قمری یعنی سال 148 را آغاز دوران امامت امام موسی کاظم ‏‏(ع) عنوان و به ویژگیهای این دوران اشاره کرد و اظهار داشت: عدم تدوین حدیث به مدت ‏یک قرن دوره خاصی در جهان اسلام ایجاد کرده بود همچنین فرقه‌های متعددی در این ‏دوران رواج و ارج گرفت و جامعه اسلامی با پرسشهای متعددی مواجهه بود که امام ‏موسی کاظم (ع) با پاسخ به این پرسشها شبهات موجود در جامعه شیعی وغیرشیعی ‏را برطرف می‌کردند.‏

نویسنده کتاب سازمان وکالت و نقش آن در عصر ائمه، کتاب برگزیده سال ولایت در سال ‏‏82 و کتاب برگزیده سال حوزه در سال 83 به تشریح عملکرد امام موسی کاظم (ع) در ‏دوران چهار خلیفه عباسی پرداخت و تصریح کرد: در اوایل دوران خلافت منصور و هادی ‏عباسی حضرت فرصت داشت تا با مردم جامعه ارتباط مستقیم داشته باشد و در این ‏دوران به برگزاری جلسات حدیث گویی و مباحثه در منزل و مسجد پیامبر (ص) ‏می‌پرداختند اما در دوران خلافت مهدی عباسی و هارون الرشید ایشان با دشواریهای ‏بسیاری مواجه بودند از این رو حضرت با تقویت شبکه وکالت و نمایندگانشان که پیشینه ‏آن به دوران امامت امام صادق (ع) برمی‌گردد و به جبران کاهش ارتباطشان با جامعه ‏شیعی پرداختند.‏

وی نفی ظلم‌پذیری را از ویژگی های بارز دوران امامت امام موسی کاظم (ع) دانست و تاکید ‏کرد: امام موسی کاظم (ع) در فرمایشات خود تاکید داشتند که شیعیان نه باید ظلم کنند و ‏نه ظلم را بپذیرند. تعیین حدود فدک نمونه بارز حرکت در این مسیر است، همچنین حضور ‏علی بن یقطین بعنوان یکی از اصحاب خاص حضرت در دربار خلفای عباسی به دستور ‏امام موسی کاظم (ع) نیز برای تحقق این سخن صورت گرفت. در حقیقت این حضور ‏عاملی بود تا اینکه خلفای عباسی ستم کمتری نسبت به مسلمانان داشته باشند و این ‏تصویر نادرستی است که بپذیریم ائمه (ع) افرادی ظلم‌پذیر و دائماً در حال تقیه بودند چرا ‏که اگر چنین ویژگیهایی در ایشان بود هرگز زندانی و به شهادت نمی‌رسیدند.‏

حجت‌الاسلام جباری حفظ روحیه عزت مداری و بیان حق و حقیقت را از دیگر ویژگیهای ‏بارز دوران امامت امام موسی کاظم (ع) عنوان کرد.‏

وی به تبیین دیدگاه شیعه نسبت به ائمه (ع) پرداخت و اظهار داشت: نقش رهبری و ‏مرجعیت سیاسی، ولایت ظاهری، هدایت و رهبری دینی و ولایت باطنی نسبت به عالم ‏هستی سه نقشی هستند که شیعه برای ائمه (ع) قائل است از این رو تنها حضور ‏فیزیکی آنها زمینه هدایت جامعه را فراهم نمی کرد بلکه ایشان با استفاده از ولایت ‏باطنی که نسبت به عالم هستی دارند همواره روشنگر مسیر زندگی مردم هستند.

در ‏دوران امام موسی کاظم (ع) به ویژه در دوران اسارت ایشان نیز چنین تاثیری زمینه هدایت ‏جامعه را فراهم کرد بعلاوه اینکه حضرت در کوچکترین فرصت با تربیت شاگردان و از طریق ‏وکلای خود به هدایت جامعه می‌پرداختند به طوری که بیشترین روایات فقهی و تدوین جامع ‏احادیث مرهون دوران امامت ایشان است.

نویسنده کتاب مکتب حدیثی قم از آغاز تا قرن پنجم، کتاب برگزیده کنگره آثار دین پژوهی ‏سال 83 درایت و تیزبینی امام موسی کاظم(ع)، تاکید ایشان بر نفی ظلم‌پذیری، ‏کارگشایی کار مومنان، تاکید بر جایگاه عقل در مساله حکومت‌داری، تاکید بر مهرورزی و ‏دوستی با مردم را از جمله نکات آموزنده موجود در سیره حضرت برای کارگزاران نظام ‏اسلامی عنوان کرد.‏

عضو هیات علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره) ادامه داد: تاکید بر ‏نفی دنیاگرایی و ترک کبیر نیز باید در نظر کارگزاران نظام اسلامی قرار گیرد چرا که امام ‏موسی کاظم در زمینه دنیادوستی می‌فرمایند که هر کس دنیا را دوست بدارد خوف ‏آخرت از دل او می‌رود و بنده‌ای که علاقمند دنیا باشد بهره‌ای از دانش و حکمت نمی‌برد. ‏

حجت‌الاسلام جباری رعایت امانت‌داری، حمایت از مظلوم و حق‌گویی را از دیگر نکات ‏آموزنده سیره امام موسی کاظم (ع) برای کارگزاران نظام اسلامی دانست و تصریح کرد: ‏هر زمان امانتداری در مسئولان نظام افزایش یابد مردم نیز به آن نظام راغب می‌شوند ‏همچنین با توجه به فرمایش امام موسی کاظم (ع) که نجات واقعی در تبعیت از حق ‏است کارگزاران نظام اسلامی با تاکید بر حق‌گویی می‌توانند موجبات نجات جامعه ‏اسلامی را فراهم کنند.

وی خاطرنشان کرد: تمامی ویژگیهای اخلاقی و رفتاری امام موسی کاظم (ع) زمانی توسط کارگزاران نظام اسلامی ‏قابل اجراست که پیروی از این اصول از روی بصیرت و فهم ‏عمیق به دین انجام شود.‏

اقدامات امام موسی کاظم (ع) در جهت رشد آزاداندیشی جامعه است

اقدامات امام موسی کاظم (ع) در جهت رشد آزاداندیشی جامعه است   

گروه اجتماعی: امام موسی کاظم (ع) با مبارزات فرهنگی علیه حاکمان وقت، آگاهی‌بخشی فکری و عقیدتی و تربیت شاگردان فراوان موجب رشد آزاد‌اندیشی در جامعه شدند. امام هفتم (ع) با مبارزهای فرهنگی خود علیه حاکم وقت، تحولات سیاسی و اجتماعی زیادی به وجود آوردند.

 برنامه‌ریزی فکری و آگاهی‌بخشی عقیدتی از دیگر اقدامات مهم امام موسی کاظم (ع) بود و در دوران امام موسی کاظم (ع)، عقاید خرافی و انگیزه‌های نژادپرستی رواج بسیاری یافته بود. ایشان با تفسیر و بیان فقه، احکام و احادیث سعی در ارشاد و تربیت مردم و نشر موازین اسلامی داشتند.

بیشتر افراد از تقیه تصور حتمی دارند و آنرا دست‌کشیدن از مبارزه و سکوت و سکون تعبیر می‌کنند. در صورتی که تقیه به معنی فرهنگ رازداری است در فرهنگ شیعه، تقیه یعنی در حالت مخفیانه از خود و دین اسلام دفاع کردن.

امام موسی کاظم (ع) افرادی را برای نفوذ در دربار حاکمان وقت تربیت می‌کردند. این افراد علاوه بر اینکه امام (ع) را در جریان اخبار دربار می‌گذاشتند بسیاری از مشکلات شیعیان را حل می‌کردند.

امام موسی کاظم (ع) زینت‌المجتهدین یعنی زینت عرصه‌های علمی بودند. ایشان در انتشار علوم و احادیث تلاش بسیاری کردند. شیعیان به دلیل اعمال فشار از جانب حکومت روایات و سخنان امام موسی کاظم (ع) را با کنایه‌های سید، عبد صالح، ابوالحسن و ابوابراهیم بیان می‌کردند. ایشان با تلاش در عرصه‌های علمی و فکری 272 به قولی 319 شاگرد تربیت کردند.

زمانی که امام موسی کاظم (ع) در زندان بودند رقاصه‌ای را به عنوان خدمتکار آن حضرت به زندان فرستاند. زن بسیار متحول شد و گفت من چیزی دیدم که فقط باید توبه و طلب مغفرت از خداوند کنم.

در مورد مهمترین خصوصیات اخلاقی امام موسی کاظم (ع) امام موسی کاظم (ع) عابدترین، فقیه‌ترین و احسان‌گر‌ترین فرد زمان خویش بودند. ایشان را هم‌پیمان سجده‌های طولانی و اشک‌های جوشان وزیران می‌نامیدند.

وقتی هارون امام موسی کاظم (ع) را به کاخ دعوت کرد. از ایشان پرسیدند: اینجا را چه جور جایی می‌بینی؟ امام (ع) فرمودند: کاخ سرای فاسقان است. این ظلم‌ستیزی امام (ع) باعث شد حاکمان زمان ایشان را زندانی نمایند. به طوری که ایشان مدت طولانی را در زندانها سپری کردند.