سوره‌ای که خلاصه‌ی قرآن است 

 

شناخت‌نامه قرآن   

 سوره ی مبارکه ی هود 

هود یازدهمین سوره‌ی قرآن است که در مکه نازل شده و حاوی معارف مختلف اصولی دین و اخلاق کریمه انسانی و احکام شرعی کلی مربوط به عبادات و معاملات و سیاسات و ولایات است.

توصیف عرش، کرسی، لوح ، قلم، سماء، ارض، ملائکه ، جن، شیاطین، گیاهان، حیوانات، انسانها و نیز بیان ماجرای ابتداء خلقت و بازگشت آن، فانی شدن عالم و رجوع الی‌الله سبحانه از موضوعات این سوره است.

روز بعث و مقدمات آن یعنی عالم قبر، برزخ ، قیام از قبر، حشر ، جمع، سوال، حساب ، وزن، شهادت شاهدان، قضای الهی و در نهایت بهشت و جهنم و درجات و درکات آن دو و رابطه بین خلقت انسان و عمل او و بین عمل و نتیجه آن که سعادت یا شقاوت ، نعمت یا نقمت و درجه یا درکه سقوط است و در نهایت وعده و وعید و انذار و تبشیر با موعظه و حکمت و جدال احسن می‌باشد. ¹

اهمیت سوره هود

با توجه به مطالب ذکر شده در محتوای سوره روشن می‌شود «سوره هود خلاصه قرآن کریم است»

محور اصلی سوره هود

آیات این سوره تمامی معارف متعدد ذکر شده را با همه تفاصیل آنها به یک اصل واحد برمی‌گرداند که همان اصل توحید است. توحید به این معنا که او ربّ همه موجودات عالم است و جز او ربّی نیست. او پرورش دهنده همگان بوده و هرکس هر چه دارد از آنِ اوست . تسلیم از تمامی جهات در مقابل او واجب و لازم است چرا که او مالک و مدبر و ربّ است.سوره با انذار و تبشیر سنت الهی در مورد بندگان آغاز می‌شود . اخبار امتهای پیشین و قصه اقوام نوح و هود و صالح و لوط و شعیب و موسی -علیهم السلام- و آنچه آنها را وادار به گردنکشی و سرپیچی از دعوت الهی و فساد در زمین و اسراف نمود، توصیف می کند. آنچه پروردگار به مومنان و کفار وعده داده و در خلال این امور معارف الهی مربوط به توحید و معاد و نبوت را بیان می‌کند.

نکته مهم

سوره هود بیان می‌کند که  تمام  معارف الهی در هنگام تحلیل به توحید باز می‌گردد پس روشن می‌گردد محور قرآن کریم توحید است. ²

خواص شگفت‌انگیز صلوات

خواص شگفت‌انگیز صلوات 

صلوات نشانه محبت به حبیب خداست .

صلوات باعث تقرب به خدا و رسول خدا می‌شود .

صلوات موجب شفاعت است .

با صلوات حاجات برآورده می‌شود .

صلوات باعث آمرزش گناهان می‌شود .

صلوات موجب عافیت و شفای امراض می‌شود .

صلوات حافظه را تقویت می‌کند .

صلوات موجب توانگری است .

صلوات موجب روشنایی قبر و قیامت است .

صلوات باعث تشریف فرمایی پیامبر به موقع مرگ است .

صلوات نور صراط است .

صلوات باعث نجات از آتش جهنم و داخل شدن در بهشت است .

معنای صلوات

صلوات در لغت به معنی «دعاست» و نماز را به جهت این که شامل دعا می‌شود «صلاة» می‌گویند.

اما صلوات در میان عرف مردم شامل دو چیز می‌شود:

معنای اول: سلام و درود بی‌کران خداوند و فرشتگان و کسانی که ایمان به رسول خدا آوردند، به جهت عظمت، مقام و منزلت آن حضرت صلوات بر محمد (صلی الله علیه و آله)  و آلش می‌فرستند .

معنای دوم: صلوات به معنای نماز است .

عده‌ای هم صلوات پروردگار عالم را به پنج معنی تقسیم می‌کنند .

1) به معنای رحمت

2) به معنای مغفرت

3) به معنای شفاء

4) به معنای تزکیه

5) به معنای کرامت

معنای حروف صلوات از دیدگاه علمای دین

بعضی از علمای دین حروف صلوات را به معنای خاصی به کار برده‌اند که عبارت‌اند از:

«صاد» در صلوات از «صمد» است که از اسماء خداوند است .

«لام» در صلوات از «لطیف» است که از اسماء خداوند است .

«واو» در صلوات از «واحد» است که از اسماء خداوند است .

«هاء» در صلوات از «هادی» است که از اسماء خداوند عالم است .

فضایل صلوات در روایات

رسول اکرم (صلی الله علیه و آله) فرمودند:

«هر کس صد بار بر محمد و آل محمد (صلی الله علیه و آله) صلوات بفرستد، خداوند صد حاجت او را برآورده می‌سازد.»

حضرت علی (علیه السلام) می‌فرماید:

«هیچ دعایی به آسمان نمی‌رسد مگر این که دعا کننده بر محمد و آل او صلوات بفرستد.»

منبع:

کتاب خواص شگفت انگیز صلوات

پیوند یاد معاد با یاد مبدأ 

در جهان‌بینی قرآن کریم، انسان نه تنها هر روز به معاد که همان عود(بازگشت) و رجوع(برگشت) به طرف مبدأ است، نه بازگشت به دنیا، نزدیک می‌شود، بلکه هر لحظه معادی دارد و به آن نزدیک است. در این جهان‌بینی، معاد از مبدأ بریده نیست، گرچه در نگاه نخست، مبدأ و معاد در دو قوس قرار گرفته و از معاد با عنوان "جهان پس از مرگ" یاد می‌کنیم، لیکن با نگرشی ژرف به نکته‌ای شکوهمند می‌رسیم و آن این که هر دو قوس، به یک نقطه می‌رسد؛ آن سان که از یک نقطه آغاز شده و هر دو جلوه‌ی‌ یک حقیقت است: "هو الأوّل و الاخر و الظّاهر و الباطن."(1)

ذکر و یاد مبدأ، ذکر و یاد معاد است و خدای سبحان می‌فرماید: "یا أیّها الّذین امنوا اذکروا الله ذکراً کثیراً (2)؛ ای مؤمنان به یاد خدا باشید و فراوان او را یاد کنید."

یاد خدا (مبدأ) یاد معاد است و هر لحظه انسان به جانب او می‌رود: "إنّا لله و إنّا إلیه راجعون." در مقابل، فراموشی الله، سبب فراموشی معاد، بلکه موجب فراموشی خود انسان می‌گردد، به طوری که خویش را فراموش کند؛ چنانکه سبب می‌شود مورد فراموشی عمدی خداوند قرار گیرد.

بنابراین، یاد خدا (مبدأ) یاد معاد است و هر لحظه انسان به جانب او می‌رود: "إنّا لله و إنّا إلیه راجعون."(3) در مقابل، فراموشی الله، سبب فراموشی معاد، بلکه موجب فراموشی خود انسان می‌گردد، به طوری که خویش را فراموش کند؛ چنانکه سبب می‌شود مورد فراموشی عمدی خداوند قرار گیرد: "نسوا الله فأنساهم أنفسهم"(4)، "نسوا الله فنسیهم."(5) خدای سبحان در آن روز و هر روز دیگر آنان را به فراموشی می‌سپارد: "فالیوم ننساهم کما نسوا لقاءَ یومهم هذا ."(6)

مهمترین اثر یاد معاد، اجرای عدل و برپاداری قسط فردی و اجتماعی است. از این رو امیرمؤمنان (علیه‌السلام) فرمود: "من تذکّر بُعد السّفر استعدّ"(7)؛ کسی که به یاد سفر آخرت باشد خود را آماده محاسبه آن روز خواهد کرد. نیز فرمود: "واذکر قبرک فإنّ علیه مَمرّک"(8)؛ به یاد گورت باش؛ زیرا از آنجا به طرف معاد مرور می‌کنی و برای اصلاح جامعه اسلامی به مالک اشتر فرمود: "و لن تحکم ذلک من نفسک حتّی تُکثر هُمُومَک بذکر المعاد إلی ربّک"(9)؛ هرگز بر خویشتن تسلّط نمی‌یابی و از خشم نمی‌رهی تا اندیشه‌هایت را بسیار به یاد بازگشت به سوی پروردگارت نگردانی. مهمترین اثر فراموشی معاد نیز تبهکاری و ستمگری فردی و اجتماعی است.

پی‌نوشت‌ها:

1- سوره‌‌ حدید، آیه‌‌ 3.

2- سوره‌‌ احزاب، آیه‌‌ 41.

3- سوره‌‌ بقره، آیه‌‌ 156.

4- سوره‌‌ حشر، آیه‌‌ 19.

5- سوره‌‌ توبه، آیه‌‌ 67.

6- سوره‌‌ اعراف، آیه‌‌ 51.

7- نهج البلاغه، حکمت 28.

8- همان، خطبه‌‌ 153.

9- همان، نامه 53.

منبع:

معاد در قرآن، آیة‌الله جوادی آملی،‌ بخش یکم، ص 21 .

می‌خوای گناه نکنی؟

می‌خوای گناه نکنی؟

انسان در یک نگرش، دارای سه بُعد است: بُعد اعتقادات و باورها، بعد اوصاف و اخلاق، و بُعد اعمال و کردار، مطلبی را معتقد می‌شود، به خُلْقی متخلق می‌گردد و عملی را انجام می‌دهد. بنابراین، اگر انسان معتقد باشد هر آنچه از او صادر می‌گردد زنده و همراه اوست و او در برابرش مسؤول است، و اگر بر این باور باشد که روزی به همه‌ اعمال، اخلاق و عقاید او رسیدگی می‌شود، قهراً چنین انسانی خود را هر آن در برابر محکمه عدل الهی حاضر می‌بیند و آگاه است که خداوند مراقب اوست و از او حسابرسی خواهد کرد.

مراقبْ، کسی است که رقبه و گردن می‌کشد و ناظر بر کار دیگری است؛ چنانکه در جلسه آزمون مراقبان گردن می‌کشند و تمام رخدادهای آزمون‌شونده را زیر نظر می‌گیرند.

مهم‌ترین عامل بازدارنده‌ی‌ بشر از معاصی خدا همان ایمان به مسؤولیت در قیامت است؛ یعنی ایمان به محکمه عدل و داد و یاد آن صحنه‌‌ هولناک کیفر الهی. وقتی یاد قیامت از جان انسان رخت بربست وی گرفتار هلاکت می‌شود و در عذاب دردناک گرفتار خواهد آمد: "لهم عذاب شدید بما نسوا یومَ الحساب"؛ چون روز حساب را فراموش کردند به عذا ب سخت معذب خواهند شد.

ضرورت مراقبت برای آن است که انسان موجودی است که هر آن احتمال سقوط دارد و از یاد قیامت فاصله می‌گیرد. خدای سبحان به پیامبر گرامی اسلام (صلی الله علیه و آله و سلم) سفارش اکید دارد: "فلا یصدّنّک عنها مَن لا یؤمِن بها و اتّبع هواهُ فترْدی"(1)؛ زنهار مردمی که به قیامت ایمان ندارند و پیرو هوای نفس‌اند تو را از آن روز هولناک باز ندارند و غافل نکنند وگرنه هلاک خواهی شد. هوای نفس، انسان را هم از توجه به مبدأ باز می‌دارد و هم از عنایت به معاد.

اعتقاد به معاد گرچه از نظر قرآن ضروری است و برای فرزانگان ضرورت خضوع در برابر آن را به همراه دارد، لیکن بیشتر مردم گرفتار بیم و امیدند و تا ضرورت پاداش و کیفر مطرح نباشد تن به ایمان و عمل صالح نمی‌دهند. از این رو بت پرستان حجاز که به وجود خداوند و خالقیّت او اعتقاد داشتند، ولی به معاد ایمان نداشتند، به راهزنی و آدم کشی فخر می‌کردند. مهم‌ترین عامل بازدارنده‌ی‌ بشر از معاصی خدا همان ایمان به مسؤولیت در قیامت است؛ یعنی ایمان به محکمه عدل و داد و یاد آن صحنه‌‌ هولناک کیفر الهی.

به انسان دستور داده‌اند مراقب شؤون ظاهر و باطن خود باشد؛ یعنی نفس خود را زیر نظر بگیرید و از آن حسابر‌سی داشته باشد. در این صورت اگر خلاف‌ها بیش از صواب‌ها باشد باید نقصان را جبران کرد و اگر صواب‌ها بیشتر باشد باید شکرگزاری کرد.